De proactieve cirkel

De menselijke soort is heel divers: er zijn verschillende geslachten, genderidentiteiten, seksuele oriëntaties… Mensen verschillen ook op vlak van culturele en sociale achtergrond, leeftijd, levensstijl, gedrag, beperkingen en mogelijkheden.

Tijdens deze groepsoefening focussen we op het creëren van gelijkwaardige posities en gelijke aandacht en tijd. Het is een moment om te luisteren naar elkaar, ideeën uit te wisselen en dingen vanuit een ander perspectief te leren zien.

Het effect van de oefening – liefst dagelijks te gebruiken 😊 – is dat er een positieve groepssfeer ontstaat en meer verbondenheid. Je spreekt en luistert met elkaar. Iedereen komt aan bod en krijgt de kans om iets over een bepaald onderwerp te zeggen.

De methodiek is proactief en wordt dus gebruikt voor er problemen zijn, in vredestijd. Indien er een probleem is in de groep en je wil dit graag aanpakken, maak dan gebruik van een herstelcirkel (samen met iemand die een herstelgerichte opleiding heeft gevolgd).

Stap 1: nodig de groep uit om in een cirkel te gaan zitten.

Geef aan wat de bedoeling is van het cirkelgesprek en geef richtlijnen mee:

Je krijgt het woord.
Probeer kort en kernachtig te antwoorden. Je geeft geen reactie op wat je hoort.

Stap 2: indien gewenst: extra richtlijnen.

Bovenstaande richtlijnen zijn voldoende om de cirkel in goede banen te leiden. Indien je als moderator de nood voelt om nog meer veiligheid in te bouwen, kunnen ook altijd volgende richtlijnen toegevoegd worden (en visueel gemaakt worden door ze op te schrijven en in de cirkel te delen):

Je mag passen
Wanneer iemand geen antwoord heeft of nog even wil nadenken, kan hij/zij/die passen. Na de cirkel kan je nog even vragen of degene die gepast heeft, iets wil toevoegen. Ook dan mag je opnieuw passen.
Je spreekt vanuit je ‘ik’.
Sommigen hebben de neiging om als antwoord: “hetzelfde als mijn buur” te zeggen. Vraag om antwoord te geven vanuit hun eigen persoon en te starten met “ik”.
Je gebruikt positieve (lichaams)taal.
Formuleer je antwoord op een positieve manier (gebruik geen scheldwoorden/rollen met ogen…).
Iedereen heeft recht op een eigen mening. Zie boven
Je mag in de buitencirkel zitten.
Indien je je niet aan de afspraken houdt, kan je ook plaats nemen in de buitencirkel. Je kan/mag niet meer deelnemen aan de cirkel, enkel luisteren. Indien de buitencirkel niet werkt, kan je een time-out inlassen.
Wat in de cirkel gezegd wordt, blijft in de cirkel…
Als er een gevoelig thema wordt besproken, kan deze afspraak toegevoegd worden.

Indien je weinig tijd hebt of nog meer zekerheid wil inbouwen dat het veilig verloopt, kan je ook volgende afspraken maken:

formuleer je antwoord in 1 woord/zin
bereid je antwoord schriftelijk voor (gedurende 1 minuut)

Stap 3: vraag je aan iedereen zijn/haar/die akkoord, na het overlopen van de afspraken: "Is iedereen akkoord?".

Stap 4: spreek een volgorde af.

Je kan de groep in willekeurige volgorde laten antwoord (pop-corn gewijs) of bij voorbeeld een volgorde afspreken: "Wie is er jarig?" of "Aan wie geef jij het woord door?" Je kan gebruik maken een spreekstok die wordt doorgegeven: enkel de persoon die de spreekstok heeft, spreekt.

Indien je erg weinig tijd hebt, of in tijden van corona 😉 kan je ook op je plaats blijven zitten of online een cirkel doen. Dan vraag je als moderator: “Wie wil starten?” Je bedankt na de inbreng en je vraagt dan of het woord doorgegeven wordt in alfabetische volgorde naar de A of de Z. Zo houd je de structuur goed vast.

Stap 5: stel je vragen.